در سال‌های اخیر فیلم‌هایی در مورد زندگی برخی ورزشکاران ساخته و اکران شده است که به جز فیلم «جهان پهلوان تختی»، سایرین خیلی مورد استقبال اهالی ورزش قرار نگرفتند اما احتمالاً فیلم «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی و تهیه‌کنندگی سازمان سینمایی اوج برای جامعه فوتبال جذابیت‌های خاصی خواهد داشت.
درباره فیلم‌های جشنواره فجر ۴۲ چه می‌دانیم؟
«پرویز خان» به زندگی و اتفاقات دوران مربیگری مرحوم پرویز دهداری مشهور به معلم اخلاق اختصاص دارد که در مقطعی از حضور او در تیم ملی و استعفای دسته جمعی تعدادی از ملی پوشان را شامل میشود.
بازیگران و عوامل فیلم پرویز خان
سعید پورصمیمی، مریم سعادت، خسرو احمدی، حمیدرضا پگاه، بهنام تشکر، علی باقری، المیرا دهقانی، مهدی قربانی، یاسین مسعودی، محمدصادق ملک، نیما نادری، یدالله شادمانی، مهدی فریضه، روزبه رئوفی، منوچهر علیپور، امیر دانشجو، سید ابوالفضل موسوی، نصیر ساکی، امیرمهدی کوشکی، اسکندر کوتی بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
سایر عوامل «پرویز خان» عبارتند از مدیر تولید: رضا زنجانیان، مدیر فیلمبرداری: وحید ابراهیمی، مدیر صدابرداری: میثم یاردیلو، طراح صحنه: محسن خدابخشی، طراح لباس: آزاده قوام، طراح چهره پردازی: امید گلزاده، تدوین: حسن حسندوست، طراح جلوه‌های بصری: سیدهادی اسلامی، صداگذار: حسین قورچیان، آهنگساز: بامداد افشار، اصلاح رنگ و نور: فربد جلالی، دستیار اول کارگردان: علی غیاثوند، مدیر تدارکات: امیر مرایی، برنامه ریز: سحر زرندی، عکاس: حبیب مجیدی، مجری طرح: استودیو بادبان.
به بهانه حضور سعید پورصمیمی در پرویز خان
محدثه واعظی پور | راستش را بخواهید، حضور، نام و اعتبار سعید پورصمیمی است که برای تماشای «پرویز خان» (علی ثقفی) کنجکاوی ایجاد می کند و نه هیچ چیز دیگری. نه حتی شخصیت پرویز دهداری و نه سابقه ساخت فیلم های ورزشی. سعید پورصمیمی بازیگری گزیده کار، محترم و درخشان است. حالا که گرد پیری بر صورتش نشسته کم کار نشده، همواره با فاصله از هیاهوی بازیگری، کوشیده انتخاب کننده باشد. مانند هر بازیگر حرفه ای، گاهی نقش و فیلم در شان و اعتبارش نبوده و گاه، بسیار فراتر از نقش و فیلم یا سریال، وزن و وقاری به اثر بخشیده است. آنچه مهم است، نفس حضور و ادامه دادن برای بازیگر بزرگ و معتبری است که ملول را در «ناخدا خورشید» جان بخشیده، در «پرده آخر» بزرگ بازیگرهاست و نقش در نقش می اندازد تا «بازی» تاج الملوک (نیکو خردمند) و کامران میرزا (داریوش ارجمند) جان بگیرد. او که تربیت شده تئاتر است، صدایی پخته، بدنی منعطف و سیمایی دوست داشتنی دارد، اما دیر به سینما پا گذاشته و سخت انتخاب می کند. با این همه نامش با بسیاری از بهترین های تاریخ سینمای ایران گره خورده و دریغ برانگیز است که بیشتر مقابل دوربین نبوده است تا آن همه ملاحت، طنازی و شیطنت را در نقشی ماندگار کند؛ بازیگری که می تواند نقش هایی پیرتر از خود بازی کند (مدرسه پیرمردها) یا جدی باشد (دلشدگان) و نقش منفی را طوری بازی کند که به یاد بماند و از ذهن پاک نشود (نسل سوخته). گمان نمی کنم کارگردانی با پورصمیمی همکاری کرده باشد و محو این قدرت برای شکل دادن به شخصیت ها نشده باشد. به کارنامه او که نگاه می کنیم، نقش ها و فیلم ها، متنوع و گاه دور از هم هستند، با این همه کمتر می توان به نمونه ای رسید که بگوییم پورصمیمی در این نقش ضعیف بوده است. در نقش های بسیار کوتاه «یه حبه قند» (رضا میرکریمی) و «بوسیدن روی ماه» (همایون اسعدیان) نقش را به مرکز توجه تبدیل کرده و به اندازه بازیگران نقش های پررنگ، به چشم می آید. پورصمیمی بازیگری نیست که خودش را به نمایش بگذارد و محتاج تماشا باشد، او به «بازیگری» عشق می ورزد، به همین دلیل در خدمت فیلم است و نقش یک مامور پلیس در سریال خوب «بچه های خیابان» (همایون اسعدیان) یا یک قاضی در «در پناه تو» (حمید لبخنده) را با چنان وقاری بازی کرده که سیمایی متفاوت در میان نمونه های ایرانی از آنها خلق شده است. شاید باید پذیرفت که با او، همه نقش ها ماندگار می شوند.
اسفندماه امسال، پرویز پورصمیمی ۸۰ ساله می شود. همچون او سلامت و باهوش کم داریم و جای بسیاری از بزرگان بازیگری مان خالی است. برای ما که سینما را با عزت الله انتظامی، علی نصیریان، پرویز پورحسینی، توران مهرزاد، محمدعلی کشاورز و فخری خوروش، نمایندگان آن نسل تئاتری، باهویت و اصیل به یاد می آوریم، حضور پورصمیمی در جشنواره فیلم فجر یک اتفاق خوش یمن است. نسل بازیگری عوض شده و بسیاری از نام ها، امروز خاطره هستند و یادبود. چه فرخنده است که هنوز پورصمیمی مقابل دوربین می رود و به خلق یک شخصیت فکر می کند. جای بازیگر بزرگی مثل او در سینمای ایران همیشه خالی است.
نقد و نظر منتقدان درباره فیلم پرویز خان
√محمدتقی فهیم | فیلم پرویز خان ساخته علی ثقفی (در مقام فیلم اولی) به برهه ای از زندگی پرویز دهداری، سرمربی تیم ملی در دهه ۶۰ می پردازد. واقعیت امر این که هیچوقت فیلم های با موضوع فوتبال موفق نبوده اند. ساختن و خلق جذابیت و هیجان زمین فوتبال روی پرده، کاری محال و از پیش شکست خورده است. برجسته ترین نمونه در این زمینه فیلم معروف «فرار به سوی پیروزی» ساخته جان هیوستن است. فیلمی با محوریت سیلوستر استالونه و چهره های مشهور فوتبالی مانند پله، بکن باوئر و… اما همین فیلم عظیم، در گیشه توفیق لازم را پیدا نکرد.
علی ثقفی با همین چشم انداز سعی کرده است تا جای ممکن دوربین اش به داخل زمین و بازی اختصاص پیدا نکند لذا در قالب پرتره، سوژه اش سرمربی جنجالی دوران جنگ است و همانند فیلم هیوستن داستانکی از جنگ نیز در حاشیه مرور عملکرد دهداری روایت می شود که به خوبی با کلیت فیلم چفت شده است. در مجموع فیلم پرویزخان موفق است مشروط براین که کسی دنبال انطباق کامل داستان بر واقعیت های زمان خودش نباشد. البته در روند کلی، ثقفی سعی کرده تا به واقعیت وفادار باشد کما این که از مقطع بازگشت تیم از سئول و شورش معروف ملی پوشان در قالب امضای ۱۴ نفره علیه دهداری شروع می کند و سپس تلاش او را برای جمع کردن تیم ملی با بچه های جوان زمین خاکی ادامه می دهد. تغییر تاکتیک دهداری از شوت های زمینی به هوایی را به عنوان نقطه تحول پرویزخان در نظر می گیرد که به نظرم با برداشتن کلاه دایمی معروفش، خوب اجرا شده است، ولی مولفه مهم تر قوت فیلم، بازی سعیدپور صمیمی است. این بازیگر هرچه توان و تجربه داشته به کار گرفته تا دهداری واقعا پیاده شود. اکت ها و نگاه پورصمیمی اگرچه کمی گل درشت است اما کار لازم را می کند./جام‌جم
√سعید مستغاثی | «…در یک روز به یادماندنی و بسیار تماشایی، جوان ترین و ناشناس ترین تیم ملی فوتبال ایران، دست به کاری بزرگ زد و به لطف ایمان و غیرتی مثال زدنی، تیم کویت را در اولین گام مسابقات انتخابی بازی های المپیک سئول شکست داد. شکستی که برای حریفی پر ادعا و پر امکانات به هیچ وجه قابل تصور نبود…»
این جملات از گزارش مجله کیهان ورزشی در اسفند ۱۳۶۵ درباره یک مسابقه فوتبال به یاد ماندنی نقل شده است. مسابقه ای که ۲ بر ۱ به نفع ایران تمام شد. آنچه همین چند روز پیش هم در قطر و در جام ملت های آسیا و در مقابل ژاپن اتفاق افتاد، با این تفاوت که بازیکنان امروز ایران ناشناخته و بی تجربه نیستند. گلی که در اواخر آن بازی ، کریم باوی با پرشی بلند وارد دروازه کویت کرد و ملتی را از شادی به آسمان برد، بی شباهت به گل علیرضا جهانبخش در دقائق آخر بازی ایران و ژاپن نبود.
فیلم «پرویز خان» اولین ساخته علی ثقفی، مسیری را که تیم ملی فوتبال ایران در آن روزگار طی کرد تا به آن مسابقه تاریخی برسد، به تصویر می کشد و تلاش یک سر مربی استثنایی به نام پرویز دهداری که به نحوی حیرت انگیزی از خود مایه گذارد تا چنان تیمی را تشکیل دهد.
آن هم در روزگاری که پس از بازی های آسیایی ۱۹۸۶ سئول ، ۱۴ تن از بازیکنان اصلی تیم به دلیل مخالفت با دهداری استعفا کردند و تیم ملی برای مسابقات مقدماتی المپیک ۱۹۸۸ که تنها چند ماه بعد برگزار می شد، ترکیب اصلی اش را از دست داد. حالا همه چیز به دهداری بستگی داشت که استعفا کند تا آن بازیکنان بازگردند و تیم دوباره شکل اصلی خود را به دست آورد یا اینکه… و دهداری ماند و در یک حماسه ای خاموش تیم را بازسازی کرد.
فیلم «پرویز خان» به خوبی دورانی را به تصویر کشیده که تنها استعفای بازیکنان اصلی تیم ملی، مشکل اصلی نبود، بلکه کشور در یک شرایط جنگی سخت به سر می برد و فوتبال در اولویت قرار نداشت، از همین روی حتی استادیوم محل تمرین و محل اردو نیز از تیم گرفته شد و دهداری ناگزیر به هر کاری دست زد تا تیم جوانی را که نفر به نفر از تیم های دست چندم شهرستانی جمع کرده بود، حفظ کند.
امثال احمد رضا عابدزاده و صمد مرفاوی و کریم باوی و جواد زرینچه و مجید نامجو مطلق از جمله بازیکنانی بودند که دهداری به تیم ملی آورد و با جسارت، آنها را در ترکیب اصلی مقابل کویت به کار گرفت. آن هم در شرایطی که نباید به کویت می باختند تا نکند نیروهای ارتش صدام در جبهه ها برای جشن پیروزی کویت، منور بزنند.
فیلم «پرویز خان» یک حقیقت دیگری را نیز نشان می دهد و آن این است که همیشه همه چیز بستگی به نام ها و نشان ها ندارد، گاهی گمنام ها و آنان که نادیده گرفته می شوند، می توانند با ایمان و اراده کاری انجام دهند کارستان!/کیهان
√روزنامه سازندگی | فیلم ورزشی به ندرت در سینمای ایران ساخته می شود. نه فیلمنامه خوبی در این باره وجود دارد، نه کارگردانان به سراغ چنین سوژه هایی میروند و نه تهیه کنندگان ریسک ساخت چنین فیلم هایی را می پذیرند. تنها سرمایه گذاران دولتی مانند سازمان فرهنگی و هنری اوج می تواند به سراغ فیلمنامه های ورزشی برود تا کارگردانی مجاب شود که با سرمایه چنین سازمانی فیلمی ورزشی بسازد. حالا پس از پیش از دو دهه در سینمای ایران فیلمی ورزشی ساخته شده که به بسیاری از ملودرام های این روزهای سینما طعنه میزند و داستان یک داور فوتبال به همراه تیم قهرمانش را روایت می کند که تبدیل به اثری مهم در سینمای ایران میشود. «پرویزخان» داستان مربیگری زنده باد پرویز دهداری و شکل گیری تیمی تازه از میان جوانان مستعد است که دهداری پس از شکست در برابر کویت آن را تشکیل میدهد. «پرویزخان» همه آنچه یک فیلمنامه سه پرده ای محکم و درست لازم دارد را داراست. یک شخصیت اصلی که قهرمان تعریف شده و با صلابتی است تعدادی آنتاگون و ضد قهرمان که در مسیر او کارشکنی می کنند و داستانی خوش ریتم و پیش برنده که داستان قهرمانی تیم فوتبالی را روایت میکند که نماینده یک ملت است و پیروزی و شکست اش به قلب های مردمان این مملکت گره خورده است. سعید پورصمیمی در نقش پرویز دهداری شمایلی از یک مربی با تجربه و سن و سال دار را به خود گرفته که خمیدگی پشت اش با قدم های محکم و بلندی که بر می دارد، جبران می شود. البته کاش چنین نقشی حداقل یک دهه پیش به چنین بازیگری سپرده میشد اما با همه اینها پورصمیمی مانند همیشه چیزی کم نمی گذارد قهرمان فیلم چنان با ظرافت و دقیق طراحی شده و جزئیاتی ظریف برای او تعریف شده که
تماشاگر چنان با او همراه می شود که هر لحظه آرزو می کند همه رخ داده با تمام اینها نمی توان از فیلمبرداری درخشان وحید جهان دست به دست هم دهند تا او سریلند از کاری برآید که به ابراهیمی و تدوین درست حسن حسندوست یاد نکرد. چرا که پیروزی ما در عملیاتی جنگی و عرصه بین الملل گره خورده این دو در کنار کارگردان فیلم اولی کاری کرده اند کارستان که به است. هر چند داستانی که در جبهه روایت میشود و با پیروزی سختی میتوان باور کرد پرویزخان» تجربه اول یک فیلمساز تیم فوتبال ما عجین شده ساختگی است و در واقعیت چنین جوان است که بدون سروصدا و بی ادعا، فیلمش را به جشنواره اتفاقی رخ نداده اما تلفیق این دو ماجرا هم نشان از ذکاوت فجر فرستاده و منتظر است تا فیلم برای خود تبلیغ کند، نه اینکه و هوش على تلفی، فیلمنامه نویس و کارگردان «پرویزخان با حاشیه سازی و پروپاگاندای رسانه ای آن را بر سر زبانهای دارد که چطور از یک ماجرای ساختگی برای تقویت داستان بیندازد تا شاید نظرها به فیلم جلب شود. «پرویزخان» یکی از اصلی اش بهره برده و خرده داستانی حساس را به کارش اضافه ماندگارترین فیلم های سینمای ایران است که بر اساس مستندی می کند که پیروزی در فوتبال را تبدیل به امری حیاتی در قصه در این باره ساخته شده و شکل گرفته اما علی تلفی کارگردانش فیلمش میکند انتخاب بازیگر و شباهت آنها به بازیکنان تیم با این فیلم نشان داد که فیلمسازی را به خوبی بلد است و فوتبال کاری سخت و پیچیده است که در این فیلم به خوبی می تواند آینده ای درخشان در سینمای ایران داشته باشد.
اینجا نظر بدهید